Data dodania:16.07.2012
Obciążenie hipoteką części ułamkowych wszystkich nieruchomości utworzonych przez podział nieruchomości, której część ułamkowa była przed podziałem obciążona hipoteką, jest niezgodne z Konstytucją.
Tak orzekł 10 lipca 2012 r. Trybunał Konstytucyjny, po rozpoznaniu pytania prawnego Sądu Rejonowego Poznań-Stare Miasto w Poznaniu dotyczące podziału nieruchomości i obciążenia hipoteką (P 15/2012).
TK zawyrokował, że art. 76 ust. 1 zdanie drugie ustawy o księgach wieczystych i hipotece jest niezgodny z art. 64 ust. 1 i 3 w związku z art. 31 ust. 3 i art. 21 ust. 1 Konstytucji oraz jest zgodny z art. 64 ust. 2 w związku z art. 32 ust. 1 ustawy zasadniczej. W pozostałym zakresie postępowanie umorzono.
Sędziowie przyznali, że kwestionowany przepis chroni prawa wierzyciela kosztem praw współwłaścicieli nieruchomości, których udziały przed podziałem nie były obciążone hipoteką. Jednak nie narusza to jeszcze istoty prawa własności.
Zdaniem składu orzekającego zdanie drugie art. 76 ust. 1 ukwh nie jest natomiast rozwiązaniem przydatnym, ani koniecznym. Istnieją bowiem inne możliwości ochrony wierzytelności zabezpieczonej hipoteką na udziale we współwłasności, bez naruszania praw pozostałych współwłaścicieli.
Przepis ten przełamuje również zasadę zakazu nadmiernej ingerencji, ponieważ współwłaściciele nie dysponują skutecznym środkiem ochrony przeciw grożącej im egzekucji z nieruchomości, zwłaszcza w przypadku obciążenia hipoteką przymusową.
Ustawodawca w kwestionowanej regulacji dokonał rozstrzygnięcia sprzecznego z założeniami ustawy zasadniczej, która prawo własności traktuje w sposób szczególny w porównaniu z innymi prawami majątkowymi. W sytuacji konfliktu praw - własności i wierzytelności zabezpieczonej hipoteką - ochronie winna podlegać przede wszystkim własność.
Trybunał Konstytucyjny nie podzielił natomiast poglądu sądu pytającego co do naruszenia przez kwestionowaną regulację zasady równości, wyrażonej w art. 64 ust. 2 w związku z art. 32 ust. 1 Konstytucji.
Źródło: Serwis Prawniczy LexisNexis LexPolonica.
